Бектенов жаңа кен орындарын Қазақстанда іздеп, дамытуға тапсырма берді.

Халықаралық ынтымақтастық аясында басқа елдердің геологиялық қызметтерімен бірлесе отырып, Шығыс Қазақстанда минералдық ресурстардың перспективалық кен орындарын іздестіру жұмыстары жүргізілуде.

«Көмірсутек шикізаты саласында Жақсартылған модельдік келісімшарт механизмі енгізілді. Бұл механизм бәсекеге қабілеттілікті арттыруға және күрделі кен орындарының геологиялық барлауына инвестиция тарту үшін жағдай жасауға бағытталған. Редкоземельді металдарға сұраныстың артуын ескере отырып, мемлекеттік қаржыландыру арқылы 12 учаскеде іздестіру жұмыстары аяқталуда. Литийдің маңызы ерекше, оның іздестіруі Баянколь алабы, Арал және Каспий аймақтарында жүргізілуде», — деді Бектенов.

Сондай-ақ, 2024 жылы қатты пайдалы қазбаларды барлау үшін шамамен миллион шаршы шақырым аумақта алаң ашылды. Бұл Riotinto, Fortescue, Arras Minerals және басқа ірі халықаралық компанияларды тартуға мүмкіндік берді.

Дегенмен, Қазақстанның кейбір металдар бойынша қорларының жетекші позицияларына қарамастан, елде өндірістің төмендеуі байқалады. Премьер-министр атап өткендей, қатты пайдалы қазбалар мен көмірсутектердің қорларын кеңейту бойынша іздестіру жұмыстарында айтарлықтай белсенділік жоқ.

«Қолданыстағы жұмыс әдістерін өзгерту қажет. Иеліктегі минералды-шикізат базасын рационалды және тиімді пайдалануға, жаңа кен орындарын игеруге арналған мемлекеттік саясатты әзірлеу және нақты іске асыру қажет. Бүгінгі күні алынатын пайдалы қазбалардың азаюы, жоғары қоспалардың болуы байқалуда. Бұл елеулі қаражатты тартуды және жаңа өндіру мен тазалау технологияларын әзірлеуді талап етеді», — деп қосты Бектенов.

Осыған орай, ол инвестиция тарту үшін нақты шаралар мен преференциялар әзірлеуді тапсырды. Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша құрылған Ұлттық геологиялық қызмет тиісті қолдау мен өкілеттіктерге, сондай-ақ ғылыми-технологиялық инфрақұрылымға ие болуы тиіс. Мысалы, «Самұрық-Қазына» қорында осындай инфрақұрылым мен технологиялық жабдықтар бар. Бұл жұмысты үйлестіру қажет.

«Геологиялық барлау жоғары геологиялық және қаржылық тәуекелдермен байланысты екенін түсіну керек. Дүниежүзілік статистикаға сәйкес, геологиялық барлау жобаларының сәттілігі тек 20-30% құрайды. Сондықтан үкімет бұл салаға, инвестиция тартуға қолайлы жағдай жасауға, жаңа ынталандыру механизмдерін әзірлеуге және заңнаманы одан әрі жетілдіруге ерекше назар аударады», — деп атап өтті Бектенов.

Осыған байланысты ол тапсырды:

Өнеркәсіп және энергетика министрліктері геологиялық барлауға инвестиция тарту үшін нақты механизмдер мен қажетті заңнамалық түзетулерді әзірлеуі керек, соның ішінде «терең» горизонтарды және күрделі кен орындарын игергені үшін преференциялар беру.

Өнеркәсіп министрлігі мен Сауда министрлігі, «Самұрық-Қазына» қоры халықаралық стандарттарға сай келетін жыныстарды аналитикалық зерттеу бойынша арнайы аккредиттелген зертхананы құруы тиіс.

Өнеркәсіп және энергетика министрліктері мен «Самұрық-Қазына» қоры Ұлттық геологиялық қызметтің базасында ғылыми экологиялық-геологиялық кластер құру бойынша жұмыстар жүргізуі керек.

Алғашқы кезеңде «Тау-Кен Самрук» компаниясының бар технологиялық мүмкіндіктерін пайдалану қажет.

«Жалпы, "Тау-Кен Самрук" компаниясын қолдау және дамыту керек. Біз алдымен мемлекеттік компанияларға ұлттық байлығымызды, яғни жер асты ресурстарымызды тапсырып, оларды зерттеп, дамытуымыз қажет. Содан кейін ғана инвесторларды тартуымыз керек. Тек сонда ғана бағасы өседі, мемлекет пайда көреді. Бұл құралды кеңінен пайдалану керек», — деді премьер.

Өнеркәсіп министрлігі энергетика, цифрландыру және қаржы министрліктерімен бірге жыл соңына дейін басым маңызы бар алаңдарда аэрогеофизикалық түсіруді қаржыландыру және жүргізу үшін тиімді механизм әзірлеуі тиіс.

Өнеркәсіп министрлігі қаржы, цифрлық даму министрліктерімен және Ұлттық геологиялық қызметпен бірлесіп тарихи деректерді цифрландыруды жандандыруы керек. Сондай-ақ, оның сақталуына қатысты жұмысты қамтамасыз ету қажет.