Юрий Поляков: Владимир Мединский – Ресей жазушыларының басында тұруы бұл шығармашылық одақтың үлкен жетістігі.

27 ақпанда Мәскеудің тарихи орталығында – Пашков үйінде, Ресей Жазушылар одағының кезектен тыс съезі өтті. Бұл ұйымның басшысы болып Ресей Федерациясы Президентінің көмекшісі Владимир Мединский сайланды. Танымал жазушы, ақын және драматург Юрий Поляков KP.RU журналистері Любовь Моисеева мен Александр Гамовпен әңгімелесті.

- Юрий, сәлеметсіз бе. Съезде болдыңыз ба…

- Иә, бұл XVII съезд. Мен, осыған қосымша, 1985 жылы өткен РСФСР Жазушылар одағының VI съезінің делегаты болдым. Сол кезде Жазушылар одағының төрағасы Сергей Владимирович Михалков біз, жастарды, өте жылы қарсы алды. Ол кезде жағдай былайша болатын: 30-ға дейінгі 3 жазушы, ал 100-ден асқан 4 жазушы. Сондықтан жастарды өте ыстық ықыласпен қарсы алды. Съезд, айтпақшы, Кремль сарайында өтті. - Ал бүгін – Пашков үйінде ме? - Бүгін де өте көрнекті жерде өтті.

- Сізге сөз берілді ме?

- Иә, мен сөз сөйледім. Біздің көпшілігіміз, яғни тек 5 адам ғана сөз сөйледік, және маған трибунаға шығу сеніп тапсырылды. Мен кітапхана аудиториясында, отандық сөз өнерінің даңқын көтерген алыптардың қолжазбалары мен алғашқы басылымдары сақталған жерде сөйлегеннің үлкен жауапкершілік екенін айттым, және біз оларға қалай сәйкес келуіміз керек екені туралы ойлануымыз керек деп атап өттім.

Юрий Поляков.

Фото: Александр ШПАКОВСКИЙ. Перейти в Фотобанк КП

- Бізге белгілі болғандай, съезд сенсациясыз өткен жоқ, Ресей Жазушылар одағының төрағасы ауысты

- Бұл сенсация емес, біз ауыстыру дайындалып жатқанын білдік. Жалпы алғанда, бұл жағдайға барлық адамдар түсіністікпен қарады. Неге екенін түсіндірейін. 90-жылдардың басында біздің мемлекет барлық Жазушылар одақтарына бірдей қашықтықта болатынын жариялаған кезде, неге екені белгісіз, ең алыс болып шыққан – патриоттық Ресей Жазушылар одағы. Мемлекет, негізінен, бізге барлық шетел агенттері мен коммерциялық пацифистерді берген одақтарға көбірек қамқорлық жасады. Жазушыларды ел алдында тұрған грандиозды, рухани, шығармашылық және басқа да міндеттерді шешу үшін біріктіру қажеттігі түсінікті болғанда, Ресей Жазушылар одағы негізінде жасау қажет екенін аңғардық, сондықтан мүлдем басқа күштерді тарта бастауымыз керек болды. Айтпақшы, 1934 жылы бірінші Жазушылар одағын құрған кезде, жағдайға ұқсас болды…

- СССР ме?

- Иә, совет жазушылары. Басында басқаруға жазушы, бірақ басқарушылық дағдылары жоқ адамның сайлануын қалап көрді, бірақ кейін бәрі түсінікті болды, күшті басқарушыларды тарту қажет. 1936 жылы Максим Горькийдің өлімінен кейін, Жазушылар одағын басқарған, Влaдимир Ставскийді Кеңес жазушылары одағының Бас хатшысы қызметіне шақырды. Ставский азаматтық соғыс пен ұжымдастыруға арналған әңгімелер мен повестердің танымал авторы, жарқын журналист, очерктер жинағының авторы болды. Бірақ ең бастысы – қуатты басқарушы, партия қызметкері, Мәскеу пролетар жазушылары ассоциациясын басқарды. Ол Жазушылар одағының жұмысын ұйымдастырып, 1941 жылы әскери корреспондент болып кеткенде (айтпақшы, 1943 жылы майданда қаза тапты), оның орнын Александр Фадеев басқан кезде, ұйым сағаттай жұмыс істеді.

- Яғни, қазіргі уақытта Ресей Жазушылар одағының жұмысын қайта құрылымдау қажеттілігі туындады және сіз Мединскийдің келуімен бұл үмітті артып отырсыз ба?

- Осындай айтуға болады. Қазіргі жағдай көп жағынан ұқсас. Мединский Владимир Ростиславович сияқты осындай үлкен әкімшілік және саяси тәжірибесі бар адамның Жазушылар одағын басқаруға келіскені, менің ойымша, жазушылар үшін үлкен сәттілік. Мен Мединскиймен мәдениет министрі кезінде, мен Қоғамдық кеңестің төрағасы болғанда жұмыс істедім. Сізге айтайын, мен оның барлық мәселелерді қаншалықты дәл шешетініне, біздің Қоғамдық кеңестің барлық тілектерінің қалай тез және сапалы жүзеге асатынына таң қалдым.

Менің ойымша, қазір, Жазушылар одағы мен жалпы жазушылар мизерлі (мизерлі – қайғылы, түкке тұрғысыз – авт.) жағдайда болғанда, оны нақты, мәдени, саяси, әкімшілік кеңістікке қайтару тек, шынымен, үлкен басқарушылық тәжірибесі бар адаммен ғана мүмкін болады.

Одан да, жаңа басқаруға өте танымал жазушылар, соның ішінде Ресей Жазушылар одағына балама болып табылатын одақтардың жетекшілері, мысалы, Санкт-Петербургтің тәуелсіз ұйымының жетекшісі Валерий Попов кірді. Яғни, біз ұзақ уақыт бойы айтып келе жатқан консолидация, қажеттілік, басталды.

- Съезде Сергей Степашин, Ресей Кітап одағының төрағасы, бұрынғы премьер-министр, сөз сөйлеп, біздің корифейіміз, аңызымыз – Александр Андреевич Прохановды құттықтады. Және классикке Ресейдің Еңбек Ері атағын беру туралы ұсыныс жасады. Жазушылар мен Проханов бұл ұсынысқа қалай қарады?

- Степашиннің алғашқы сөз сөйлегені өте жақсы. Өйткені, негізінен, жазушылардың проблемаларын шешу баспалық құрылымдармен, кітап құрылымдарымен (Ресей Кітап одағын басқарушы Степашиннің қызметі) қандай да бір қатысу мен өзара іс-қимылсыз мүмкін емес. Айтпақшы, Мединскийдің өте қызықты баяндамасында бұл атап көрсетілді.

Бұл өте күрделі жүйелі мәселе, мұнда бәрін тарту керек, бірақ ең алдымен – кітапшыларды. Себебі жазушы оқырманға, түсінесіз бе, шұжық кесегімен емес, кітаппен келеді.

Ал Прохановты марапаттау идеясына келетін болсақ… Мен сізге айтқым келеді, Александр Андреевичтің әлі күнге дейін Еңбек Ері Жұлдызы жоқтығына таң қаламын. Себебі, кім-кім, ол оны әлдеқашан лайықты.

- Юрий Михайлович, сіздің Жазушылар одағындағы функцияңыз қандай?

- Басқарма мүшесі болып сайландым. Басқарма өте шағын, компактті, тек лайықты адамдар кірді. Менің әдебиетке қосқан үлесімді бағалау өте үлкен деп есептеймін. Өз сөзімде жазушы – бұл жазатын адам емес, оқитын адам екенін еске салдым. Съезд мені қолдады, қол шапалақтады. Мен жаңа Жазушылар одағының басшылығына кіргенде, біз, V және VI съездердің делегаттары, өз тәжірибемізбен бөлісеміз, және бұл пайдалы болады деп үміттенемін.

Бірақ тағы да айтқым келеді, Владимир Мединскийдің Жазушылар одағын басқаруы – біздің үлкен сәттілігіміз.