Мәжілісте күмәнданды: бюджеттік қаражатты күмәнді жобаларға жұмсаудың қажеті бар ма?
«Жақында ресми дереккөздерден белгілі болғандай, үкімет 15 триллион теңгеден астам инвестиция көлемі бар 17 ірі жобаның тізімін бекітті. Жобалар арасында металлургия, мұнай өңдеу, тыңайтқыштар өндірісі, химиялық өнеркәсіп, автокөлік өндірісі, туризм және азық-түлік өнеркәсібі өнімдерін экспорттау салалары атап өтілді. Жобаларды жүзеге асыру 26 мыңнан астам жаңа жұмыс орнын құрып, экспортты 6 триллион теңгеге арттырып, импортты алмастыру көлемін 1,5 триллион теңгеден асады деп күтілуде. Бұл шаралар жоғары технологиялық өндірістердің құрылуына, жергілікті кадрлардың біліктілігін арттыруға және отандық өндірушілермен оффтейк-шарттар жасауға да ықпал етуі тиіс», — деді Ерубаев депутаттық сауалында премьер-министрдің атына.
Ол «Ақ жол» партиясы әрқашан және толық көлемде қазіргі өңдеуші өнеркәсіпті дамытуға бағытталған кез келген шараларды қолдайтынын айтты, бірақ бүгінгі күнге дейін нақты қандай жобалар туралы сөз болып жатқаны және оларды қаржыландыру үшін қандай көздер пайдаланылатыны белгісіз.
Оның айтуынша, ресми дереккөзде жобалардың атаулары көрсетілмеген, тек кейбір жағдайларда құрылатын қуаттар ашылған, ал 2025-2027 жылдарға арналған жақында бекітілген республикалық бюджетте мұндай инвестициялар туралы ақпарат жоқ.
«15 триллион теңге республикалық бюджет шығындарымен салыстырмалы соманы ескере отырып, егжей-тегжейлі ақпараттың болмауы белгілі бір сұрақтарды туындатады. Мысалы, БАҚ-та 17 жобаның тізімі жарияланып, болжамды инвестиция көлемдері мен компаниялардың атаулары көрсетілген. Журналистердің артықшылығы, олар бұл тізімнің болжамды екенін және ресми дереккөзде көрсетілген сипаттамаға сәйкес келетін жобалардан қалыптасқанын мойындайды», — деді «Ақ жол» фракциясының мүшесі.
Ол тізімде кездесетін жобалардың арасында Астанадағы «Малый Талдыколя» маңында 1 триллион теңге тұратын сауда кешенінің құрылысы немесе Маңғыстау облысындағы 317 миллиард теңге көлеміндегі «Жылы жағажай» жобасы сияқты күмәнді жобалар бар екенін атап өтті.
«Мұндай жобалардың ұлттық экономиканың дамуына қаншалықты әсер ететіні — өте даулы сұрақ... 1 триллион теңгеге сауда орталығын немесе 300 миллиард теңгеге жағажай салу өнеркәсіптік каркасқа қатысты деп айту қиын. Бюджет тапшылығы жағдайында «Күшті президент — ықпалды парламент — есеп беретін үкімет» принципін ұстана отырып, барлық осындай жобаларды мемлекеттік бюджетте біріктіру қажет деп есептейміз, барлық бюджет процедураларын сақтай отырып және парламентте талқылау жүргізу керек», — деді Ерубаев.
Мәжіліс депутаты жарияланған жобалар мен оларды жүзеге асыратын компаниялардың тізімін растауды немесе теріске шығаруды, сондай-ақ 15 триллион мемлекеттік қаражатты қажет ететін жобалардың бюджетте неге көрсетілмегенін түсіндіруді сұрады.
«Жобалар республикалық бюджетте қарастырылмағанын ескере отырып, оларды қаржыландыру үшін қандай қаражат көздері пайдаланылатынын көрсету қажет. Жобаларды жүзеге асыру барысында асыра пайдалану мүмкіндігін жою мақсатында, атап айтқанда, сметаларды негізсіз қымбаттату, материалдардың бағасын көтеру жағдайларын қарастыру керек. Экономиканың өнеркәсіптік каркасын құру талаптарына сәйкес келмейтін жобаларды осы тізімге енгізудің орындылығы мәселесін қарастыру қажет», — деп түйіндеді Серік Ерубаев.