Соңғы 5 жылда Қазақстанның ЖІӨ-дегі байқалмайтын экономика үлесі тұрақты түрде төмендеп келеді: 2019 жылы 23,69%-дан 2023 жылы 17,52%-ға дейін. Бұл негізінен қолма-қол ақшасыз төлемдерге кезең-кезеңімен көшу арқасында.
Көлеңкелі экономиканың ең жоғары үлесі көтерме және бөлшек саудада (3,53%), денсаулық сақтау саласында (2,04%), ауыл, орман және балық шаруашылығында (1,96%), құрылыс саласында (1,92%), білім беру саласында (1,49%) сақталып отыр.
«Көлеңкелі экономиканың көпжылдық мәселесін шешуді біз салааралық, сот, бақылаушы мемлекеттік органдардың қатысуымен фискалдық реформа арқылы көреміз. Бұл мемлекеттік ресурстардың жоғалуына әкелетін теріс пайдалануды анықтау үшін бірлесіп қатысуға мүмкіндік береді», — деп атап өтті қаржы вице-министрі Ержан Биржанов салық әкімшілігін күшейту жөніндегі үкімет отырысында.
2025 жылға қарай байқалмайтын экономика үлесін ЖІӨ-ге 15%-ға дейін төмендету міндеті қойылған. Осы мақсатта Қаржы министрлігі саладағы көлеңкеден шығуды баяулататын проблемалық мәселелерді мемлекеттік органдардың даму жоспарларына KPI ретінде енгізуді ұсынады.
«Мемлекеттік органдардың даму жоспарларын жаңа көзқараспен, сервис бағытында және салаларды цифрландыру тұрғысынан қарастыру қажет. Бұл Көлеңкелі экономикаға қарсы іс-шаралардың кешенді жоспары аясында жоспарланғандарды орындауда формальды тәсілден бас тартуға мүмкіндік береді. Мемлекеттік органдарға 2025-2027 жылдарға арналған ведомстволарының даму жоспарларына көлеңкелі экономикаға қарсы шаралармен KPI енгізуді ұсынамыз», — деді ол.
Көлеңкелі экономиканы төмендетуге арналған мемлекеттік органдардың барлық тәсілдері, қадамдары мен шаралары жол картасына жинақталады. Сонымен қатар, вице-премьер Серик Жумангарин Қаржы министрлігіне, Әділет министрлігіне, салааралық мемлекеттік органдарға және НПП «Атамекен» ұйымына салық тексерулерінің тиімділігін арттыру, сондай-ақ көлеңкелі экономиканың үлесін одан әрі төмендету бойынша ұсыныстар әзірлеуді тапсырды.