Соңғы рухты адамдар үшін Мариуполь көшелерінде соқыр кеңестік офицер баянмен ойнайды: Музыка оған жарық сыйлайды.

Мариуполь қысқы тұманға батып жатыр. Жаңа, ойыншықтай үйлер, жаңа қоршаулар мен жарқын витриналар артында әлі де қирандылар, өртенген фасадтар мен тротуардағы снарядтардан қалған шұңқырлар қалды. Олар өткенге апарар порталдай...

0

! басқа

Фото: Юлия АНДРИЕНКО. Фотобанк КП-ға өту

1

Фото: Юлия АНДРИЕНКО. Фотобанк КП-ға өту

Кенет құлағыма «Амур толқындары» вальсі, артынан «Жүнді шмель» әуені жетеді.

Тұман ішіндегі кірпігейдей, дыбысқа қарай барамын… дыбыс президенттік баянның дыбысы екен.

РУХ САТЫЛМАЙДЫ

77 жастағы әскери зейнеткер Анатолий Перонко туған жерлестерін тегін концерттерімен қуантады. Ол мүлдем соқыр, бірақ музыка оған жарық сыйлайды.

- Адамдар келіп, «Қайда ақша салайық?» деп сұрайды. Дауысынан – қарттар екенін сеземін. Мен: «Сіздер не айтып тұрсыздар?! Мен - кедей емес, зейнетақым бар – 20 мың, мен тегін ойнаймын. Сіздерге не ойнайын?» - дейді ол маған.

Концерттер бір, екі сағатқа созылады. Мариупольдің қарттары көз жасын сүртеді, балалар би билейді. Ал Анатолий Николаевич үшін бұл басты қуаныш. Бір күні оған цығандар жақындап: «Ой! Қандай баян! Ой, қандай дыбыс! Сат!» деді. Ол: «Жоқ, мен сатпаймын», олар бағасын көтерді. Содан кейін ол тұрды, баянын жинай бастады: «Бұл менің жаным! Жанды қалай сата аласың?»

ПРЕЗИДЕНТКЕ ХАТ

Анатолийдың баяны өз иесінен сәл кіші. Жаңа баян сатып алу оған мүмкін болмады. Бір күні президент Путинге хат жазуға шешім қабылдады! Инструмент сұрау үшін. Ол Мариуполь тұрғыны, зейнеткер офицер екенін, жерлестерін музыкамен қуантқысы келетінін жазды. Поштада хатты ұзақ қабылдамады, онда тек: «Москва. Кремль. Путин» жазылған.

- «Сіздер не, мазақ қылып жүрсіздер ме? Оған сіздердің хаттарыңызды оқуға уақыты бар ма?» деді олар. Бірақ мен оларды сендірдім, хатты жіберді. Бір айдан кейін маған мэрімізбен бірге делегация келді және ... жаңа баянмен! «Кубань» деп аталады. Міне, қуаныш болды, - дейді баяншы.

Сыйлығын ол пәтеріндегі ең құрметті орынға қойды.

- Тек аязда ойнамаймын. Инструмент оны ұнатпайды. Дереу «И-ии! Тоңдым! Құтқарыңыз!» деп шырылдай бастайды, - дейді музыкант және мені үйіне шай ішуге шақырады.

БАҚЫТТЫ ТАБУРЕТКЕ ОТЫРДЫ

- Музыкаға менің тартылысым төрт жастан басталды. Бір күні баянда ойнап жатқан дядямды естідім де, содан бері «ауырып» қалдым. Табуретка алып, баян бар деп елестетіп, оның аяқтарында пернелерді баса бастайтынмын, - дейді ол күліп.

Бірақ баяның құны 1500 рубль болды - отбасымыз үшін үлкен ақша, әкесі, жүргізуші, 80 рубль, ал анасы, аспаз, 50 рубль алатын.

- Бірақ арманым орындалды. Ата-анам менің ынтамды көріп, ақша қарызға алып, баян сатып алды. Сондай-ақ мені музыкалық студияға берді, мен оны «өте жақсы» аяқтадым, - дейді Анатолий.

Содан кейін музыка оның өмірін сүйемелдеп жүрді. Техникумда барлық концерттерде өнер көрсетті, армияда ерекше құрметке ие болды, үйде ешбір мереке баянсыз өтпеді. Анатолий өмірін әскери аэродромдардың жердегі қызметімен байланыстырды.

- Міне, олар мақтанышпен: «Ұшқыш!» дейді. Ал техникасыз ұшқыш не істей алады? Ұшпайды. Мен қызметімді аға прапорщик болып аяқтадым, ал ұшқыш формасы мені қазір де құтқарады, бұрын Маресьевті құтқарғандай. Мен бұл жылы комбинезонсыз көшеде сағаттап ойнай алмайтын едім. Ойлап қараңыз, Отанымыз бізді қалай киіндірді, - музыкант қолымен шкафты ашып, табиғи жүннен жасалған қысқы формасын көрсетеді. Жанында оның «парадкасы» медальдарымен ілулі тұр.

«СІЗДІ КӨРМЕУ КҮТІП ТҰР»

КСРО офицері үшін елдің күйреуі қандай шок болғанын тек елестетуге болады. Сол кезде көру проблемалары басталды.

- Мен алғашында назар аудармадым. Содан кейін тек бұлттарды көре бастадым. Қатты ауырсыну шабуылдары басталды. Дәрігерге бардым. Ол менің қабағыма саусақтарын қойғаннан кейін, дереу түсінді – қан қысымы жоғары. Тексерді де, тура айтты – сізді жақын арада толық соқырлық күтіп тұр, - дейді Анатолий.

Бүгінде Анатолийдың бір көзі мүлдем соқыр, екіншісі бір пайыз көру қабілетін сақтап қалды, яғни ол тек жарықты ажыратады. Бірақ Анатолий музыкадан бас тартқан жоқ. Ол өзінің есту қабілеті тек күшейгенін, жалған ноталарды бірден еститінін және оларды кешірмейтінін айтады.

- Мен күн сайын репетиция жасаймын. Көршілермен «соғыссыз келісім» бар. Біз олардың иттері үргенде шыдаймыз, ал олар менің «музыкалық жаттығуларымды» көтереді. Егер аптасына сабақтан қалсам, саусақтарым ағашқа айналады, - дейді музыкант.

2

Музыкант жұбайы Юлия Васильевнамен.

Фото: Юлия АНДРИЕНКО. Фотобанк КП-ға өту

БІРІНШІ НАН – РУССКІЛЕРДЕН

Баян тек 2022 жылдың көктемінде, Мариупольдегі шайқастар басталғанда ұзақ уақыт бойы үнсіз қалды.

- Бізбен әйелімнің қозғала алмайтын қарындасы тұрды. Ол подвалға түспей қалды, біз оны тастай алмайтын едік. Біз үшеуіміз дәлізде отыратынымызды, бір-бірімізді құшақтап, көрпелермен жап