Қатысушыларды қарсы ала отырып, Қазақстан президенті Форумның екі онжылдықта біздің елдеріміз арасындағы стратегиялық серіктестікті нығайтуға арналған тиімді алаңға айналғанын атап өтті.
– Сауда-экономикалық және инвестициялық салалардағы, өнеркәсіптік кооперациядағы ынтымақтастық тұрақты өсім динамикасын көрсетеді. Шынымен де, тауар айналымы өсуде. Өткен жылы ол 27 миллиард долларды құрады. Осы орайда, Ресей Қазақстанның сыртқы саудасының шамамен 20%-ын құрайды. Тікелей ресейлік инвестициялар көлемі 25 миллиард долларға жақындады. Өткен жылдың қорытындысы бойынша инвестициялардың жылдық ағымы екі есе өсіп, 3 миллиард долларға жетті. Қазақстанда 23 мың ресейлік және бірлескен компаниялар табысты жұмыс істеп жатыр, бұл біздің шетелдік қатысуы бар барлық кәсіпорындардың жартысына жуығын құрайды, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Өз сөзінде, мемлекет басшысы екі ел арасындағы салалар аралык өзара әрекеттестіктің негізгі мәселелеріне егжей-тегжейлі тоқталды. Оның пікірінше, Қазақстан мен Ресей арасындағы отын-энергетикалық саладағы ынтымақтастық сапалы жаңа деңгейге жетті.
– «Лукойл» компаниясымен бірге біз «Каламкас-море – Хазар» атты ірі теңіз кен орнын игеруге кірістік. Жобадағы инвестициялар көлемі 6 миллиард доллардан асады. Сонымен қатар, ресейлік серіктестер мұнай-газ химиясы жобаларын жүзеге асыруда белсенді қатысуда. 2022 жылы «Сибур» компаниясымен бірге Орталық Азиядағы полипропилен өндірісінің қуаттылығы жылына 500 мың тоннаны құрайтын зауытты іске қостық. Бүгінгі таңда бұл кәсіпорын тек Қазақстанның өңдеушілерін шикізатпен қамтамасыз етіп қана қоймай, сонымен қатар Ресейге, Қытайға, Түркияға және басқа елдерге өнім экспорттайды. Биылғы жылдың қыркүйек айында жылына 1,2 миллион тонна полиэтилен өндіретін зауыттың құрылысы басталды. «Татнефть» компаниясымен бірге жылына 340 мың тонна бутадиен өндіру жобасы жүзеге асырылуда. Газ саласында да едәуір жетістіктерге қол жеткізілді. Қазақстан аумағы арқылы Өзбекстанға ресейлік газдың транзиті алғаш рет іске қосылды. Ресей газын Қырғызстанға транзиттеу туралы «Газпроммен» келісім-шартқа қол қойылды. Қазақстанға ресейлік газдың ұзақ мерзімді жеткізілімдерін келісу жұмыстары жүргізілуде, – деп атап өтті президент.
Ол өткен жылы Қазақстан мен Ресейдің энергетикалық жүйелерінің параллель жұмыс істеуін қамтамасыз ету бойынша Үкіметаралық келісімнің қол қойылғанын хабарлады, оның жүзеге асырылуы тараптардың энергетикалық саладағы серіктестігін нығайтуға мүмкіндік береді.
– Кокшетау, Семей және Өскемен қалаларында жылу электр станцияларын салу бойынша практикалық ынтымақтастық орнатылды. Жаңартылатын энергия көздері саласындағы серіктестігіміз де белсенді дамып келеді. Ресейлік серіктестердің қатысуымен Қазақстанда жалпы қуаттылығы 370 мегаватт болатын жобалар жүзеге асырылды. Жетістікке жеткен келісімдер аясында экологиялық таза энергияның тағы бір гигаваттын өндіруді іске қосу жоспарлануда, – деп атап өтті мемлекет басшысы.
Оның айтуынша, биыл өндірістік кооперация саласындағы бірлескен іс-қимыл бағдарламасының іске қосылғанына бес жыл толды. Бағдарлама аясында жалпы көлемі 18,5 миллиард долларды құрайтын 93 бірлескен жоба жүзеге асырылды, бұл 22 мыңнан астам жұмыс орындарын құруға мүмкіндік берді.
– Биыл «Татнефть» компаниясының қатысуымен Сарань қаласында жобалық қуаттылығы жылына 3,5 миллион дана шиналарды өндіретін зауыт іске қосылды. «КАМАЗ» компаниясымен бірге машина жасау жабдықтарын локализациялау тереңдетілуде. Биылғы жылдың қазанында Қостанайда 40 мың тонна чугунды құю қуаттылығына ие ауқымды жобаның іске қосылуы өтті. Келесі жылы жетекші көпірлер компоненттерін өндіретін зауыттың ашылуы күтілуде. Қазіргі уақытта жалпы көлемі 29,5 миллиард доллардан асатын 49 жоба жүзеге асырылуда, бұл шамамен 20 мың жұмыс орнын құруды қамтиды. Мысалы, «ЕвроХим» және «Уралхим» компаниялары Жамбыл облысында минералды тыңайтқыштарды өндіру бойынша ауқымды жобаларды жүзеге асыруда, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Кейінгі уақытта атап өткеніміздей, Қазақстан мен Ресей ауыл шаруашылығы саласындағы ынтымақтастықты кеңейту үшін елеулі әлеуетке ие.
– Биыл біздің ауыл шаруашылығы өндірушілері дәнді дақылдардың рекордтық егінін жинады – шамамен 27 миллион тонна. Бұл Қазақстанның тың игерудің 70 жылдығында өте символикалық. Сонымен қатар, біз негізгі азық-түлік тауарлары бойынша импортқа тәуелділікті азайтуға бағытталған бірқатар ауқымды жобаларды жүзеге асыруды бастадық. Алдағы жылдары 116 заманауи сүт-тауар фермалары салынады, бұл сүт өндірісін 600 мың тоннаға арттыруға мүмкіндік береді. Жылына 220 мың тоннадан астам ет өндіретін 29 құс фабрикасының, сондай-ақ жылына 850 миллион жұмыртқа өндіре алатын 11 жұмыртқа фабрикасының іске қосылуы жоспарлануда. Ауыл шаруашылығы саласында біздің елдеріміздің экспорттық әлеуеті шын мәнінде орасан. Біз ЕАЭО-ның ішкі нарығында бір-бірімізбен бәсекелес болмауымыз керек деп сенемін. Бұл интеграцияға айқын зиян келтіреді. Керісінше, біз күшімізді біріктіріп, үшінші елдердің нарығына ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттау үшін негізгі азық-түлік хабы бола аламыз, – деді Қазақстан президенті.
Касым-Жомарт Тоқаевтың тағы бір басым міндеті – Еуразия кеңістігінде көлік-логистикалық каркасты нығайту. Оның пікірінше, бұл Қазақстан үшін, Ресей үшін стратегиялық маңызға ие. Біздің ел 2030 жылға дейін 11 мың шақырымды жөндеуді және 5 мың шақырымнан астам жаңа темір жолдар салуды жоспарлап отыр.
– Біздің үшін маңызды басымдық – шетелде заманауи мультимодальды орталықтар мен «құрғақ порттар» желісін құру. Мұндай ынтымақтастықтың сәтті мысалдарының бірі Ресей Федерациясының аумағында Селятино станциясында жаңа көлік-логистика орталығының құрылысын салу болды. Транзиттік коридордың қарсы жағында жүк жинау жақында салынған қазақстандық терминалда Қытайдың Сиань қаласында жүзеге асырылады. Осылайша, Қытай – Қазақстан – Ресей маршруты бойынша жүк транзитінің біртұтас жүйесінің негізгі тірек пункттері фактісі бойынша құрылуда, – деп атап өтті мемлекет басшысы.
Президент туристік секторды дамыту мәселелерін де қозғады. Ол Қазақстан 86 елдің азаматтары үшін визасыз режим ұсынатынын және әлемнің 31 елімен тікелей әуе қатынасы бар екенін хабарлады. Сондай-ақ, негізгі курорттық аймақтардың көлік қолжетімділігін арттыру үшін жүйелі шаралар қабылдануда.
Касым-Жомарт Тоқаевтың пікірінше, сауда-экономикалық ынтымақтастықты кеңейту бойынша бірлескен күш-жігер тараптарға қазіргі заманғы сын-қатерлерге бейімделуге мүмкіндік береді және екі елдің экономикаларының тұрақты өсуіне берік негіз жасайды.
– Б