Салық-бюджет реформасын жүзеге асыру аясында премьер-министрдің орынбасары – ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин салық әкімшілігін күшейту мәселелері бойынша кеңес өткізді, деп хабарлайды Kazpravda.kz үкіметтің баспасөз қызметіне сілтеме жасап.
Фискалдық жүйе реформасының бір қадамы – экономикалық дамудың тұрақтылығына нұқсан келтіретін көлеңкелі экономикамен күресу. Қаржы вице-министрі Ержан Биржановтың айтуынша, соңғы 5 жылда Қазақстанның ЖІӨ-нің байқалмайтын экономикасының үлесі тұрақты түрде төмендеп келеді: 2019 жылы 23,69%-дан 2023 жылы 17,52%-ға дейін. Бұл негізінен қолма-қол ақшасыз төлемдерге кезең-кезеңімен көшу арқылы жүзеге асырылды. Көлеңкелі экономиканың ең жоғары үлесі көтерме және бөлшек саудада (3,53%), денсаулық сақтау саласында (2,04%), ауыл, орман және балық шаруашылығында (1,96%), құрылыс саласында (1,92%), білім беру саласында (1,49%) қалады.
«Көлеңкелі экономиканың көпжылдық мәселесін біз фискалдық реформа арқылы, салалық, соттық, бақылаушы мемлекеттік органдардың қатысуымен шешуді көздеп отырмыз. Бұл мемлекеттік ресурстардың жоғалуына әкеп соғатын теріс пайдалану фактілерін анықтауға бірлесіп қатысу үшін», — деп атап өтті Ержан Биржанов.
2025 жылға дейін байқалмайтын экономиканың үлесін ЖІӨ-нің 15%-на дейін төмендету міндеті қойылған. Оны жүзеге асыру үшін Қаржы министрлігі көлеңкелі экономикадан шығуды тежейтін проблемалық салалық мәселелерді мемлекеттік органдардың даму жоспарларына KPI ретінде енгізуді ұсынады.
«Мемлекеттік органдардың даму жоспарларын жаңа көзқараспен, сервистік тәсілмен және салаларды цифрландырумен қарастыру қажет. Бұл көлеңкелі экономикамен күрес жөніндегі кешенді іс-шаралар жоспары шеңберінде жоспарланғандарды орындауда формалды тәсілдерден бас тартуға мүмкіндік береді. Мемлекеттік органдарға 2025-2027 жылдардағы даму жоспарларына көлеңкелі экономикамен күрес шаралары бойынша KPI енгізуді ұсынамыз», — деді ол.
Кеңес барысында Салық кодексін қайта қарау кезінде банк құпиясына қатысты шектеулерді жою бойынша ХВҚ-ның ұсыныстары айтылды. Салық әкімшілігін күшейту аясында көлеңкелі экономиканың ЖІӨ-ге қатынасын есептеу әдістемесін өзгерту, әсіресе көлеңкелі үлесі жоғары салаларды цифрландыруды күшейту ұсынылды. Бұрынғы көлеңкелі экономикамен күрес бойынша кешенді іс-шаралар жоспарының орнына 5 саладағы мемлекеттік органдар төменгі көрсеткіштермен өздерінің жол карталарын әзірлейді. Басқа мемлекеттік органдарда көлеңкелі экономикамен күрес шаралары бойынша KPI салалық даму жоспарларына енгізіледі. Қаржы министрлігі бұл бағыттағы кешенді жұмыстың барлық аспектілерін үйлестіріп, бақылауды күшейтеді.
Мемлекеттік органдардың көлеңкелі экономиканы азайтуға бағытталған барлық тәсілдері, қадамдары мен іс-шаралары жол картасына жинақталады. Сондай-ақ Серік Жұманғарин Қаржы министрлігіне, Әділет министрлігіне, салалық мемлекеттік органдарға және НПП «Атамекен» бірлесіп салық тексерулерінің тиімділігін арттыру және көлеңкелі экономиканың үлесін одан әрі төмендету бойынша ұсыныстар әзірлеуді тапсырды.