Балаларға мемлекеттік тілде сөйлеуді үйрету – басты міндет! Бірақ, егер ата-аналар орыс тілінде сөйлесе, не істеу керек? Жаңа журнал балалардың қызығушылығын оятып, үш тілде білім алуға к...

Мемлекеттік тілдің қолдану аясын кеңейту әрдайым тілдерді дамыту басқармасының басты міндеті болды. Ересектер әлемінде белгіленген мақсатқа жету үшін көптеген бағдарламалар әзірленді, курстардан, құжат айналымын, қалалар мен ауылдардағы көрнекі ақпаратқа дейін. Бірақ, мысалы, ата-аналары орыс тілді болса, баланы ана тілінде сөйлеуге қалай көмектесуге болады? Басқа ұлттың баласына болашақта өзін сенімді сезінуге қалай көмектесеміз? Осы мәселелер Гулайым Тельмановна Толебаеваны толғандырды, ол сол жылдары тілдерді дамыту басқармасының жетекшісі болды.

– Баламен кешке жай ғана сөйлесіп, оған ертегі айтып беріп, халықтық мақал-мәтелдер мен нақыл сөздердің әлемін ашу үшін, егер өзіңде мұның бәрін білмесең, сөздік қорың кедей болса, не істей аласың? Бұл мәселелер өте өзекті болды, – деп еске алады ол өткен жылдарды.

Оған қоса, ол балабақша тәрбиешілері мен бастауыш сынып мұғалімдерінің қандай қиындықтарға тап болатынын көрді. Олар үшін әдістемелік құралдардың жиынтығы әлі де жеткіліксіз еді. Кітап сөрелерінде балаларға арналған жарқын, түсті әдебиет басым болды, бірақ негізінен орыс және ағылшын тілдерінде. Бір күні балаларға арналған журнал шығаруды сынап көру идеясы келді. Ол бірден қолдау таппады, көптеген адамдар, оның жүзеге асуына жауапты, балаларға арналған журналға бюджет қаражатын неге жұмсау керектігін түсінбеді. Дегенмен, 2014 жылы «Күншуақ» атты жарық атаумен алғашқы нөмір жарық көрді. Уақыт оның қажеттілігін дәлелдеді. Бүгінде ол өзінің он жылдығын атап өтуде, «балабақша» кезеңін және «бастауыш білім» кезеңін лайықты өткерді.

Алғашқы кездерде, тіпті қазір де, журналды қызықты етіп жасау өте маңызды, балалардың қолы оны қайта-қайта парақтауға тартылуы үшін. Педагогтармен, әкелер мен аналармен, әжелер мен аталармен кеңесіп, балалардың қызығушылықтарын бақылап, рубрикалар мен кітаптың құрылымын жасап, қазақ тілінің ерекше әріптерімен алфавитпен танысудан бастадық. Өз өлкесінің тарихы мен географиясын қолжетімді түрде баяндауды, оның өсімдік және жануарлар әлемімен танысуды мақсат етіп қойдық.

Өмір көбінесе қай бағытта дамитынын өздігінен көрсетеді. Мысалы, үш тілде білім беру өзекті болды – осы тенденцияға жауап беріп, жаңа рубрикалар мен оқу тапсырмаларын енгіздік, қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде санамақтар ұсындық. Келесі нөмірлерде басқа элементар сөздерді аударып, лексиканы кеңейту үшін.

– Журнал уақытпен бірге дамуы үшін, біз сарапшыларды, тәжірибелі педагог-новаторларды, балаларға өлеңдер мен әңгімелер жазатын жергілікті авторларды белсенді түрде тарттық. Содан кейін журналда талантты балалар мен олардың әртүрлі салалардағы жетістіктері туралы айту идеясы пайда болды. Бірақ біз мектептің тілдік байқаулары мен олимпиадаларына қатысатындарға ерекше назар аудардық. Баланың туған және басқа тілдерді білуі оның әлемін әртараптандырып, оған жаңа мүмкіндіктер ашады деп көрсетуге тырыстық. Балабақшаларда жинақталған тәжірибемен таныстырып, балалардың айтыстарға қалай қатысып, домбырада керемет ойнайтынын айтып бердік, – деп жалғастырды Гулайым Толебаева.

Журнал нөмірлерін ол әртүрлі комиссияларға алып барып, басылымды қаржыландыру мәселесі көтерілген кезде. Балалардың мүдделерін қорғауға тура келді, соның ішінде депутаттардың алдында. Ол мақсатына жетті – журнал шығуын жалғастырды. Сұхбаттасы мойындағандай, ол Қазақстандағы жалғыз осындай басылым. Басқа облыстарда мұндай жоқ. Ақтөбеліктер балалардың жан-жақты дамуына қамқорлық жасауды жалғастыруда, оларға білім алуға мүмкіндік беретін қаражат табуда. Екі мың данасы мектептерде, балабақшаларда, кітапханаларда тегін таратылады. Журнал ай сайын шығып тұрды, қазір екі айда бір рет шығады. Кейін «Күншуақ» атты сайт пайда болды, осылайша журналдың қолжетімділігін арттырды.

Журнал оқырмандардың қызығушылықтарына сәйкес өзгеріп отырды: кейбір рубрикалар өз өзектілігін жоғалтып, олардың орнына жаңа рубрикалар пайда болды. Мысалы, балалардың шығармашылығын белсенді түрде жариялай бастадық, ата-аналар үшін рубрика аштық.

– Қазір адамдар гаджеттерге көшіп жатыр. Ал балаларды оқуға үйрету, олардың қызығушылығын ояту керек: бала викторина сұрақтарына жауап жазып отыр, ал мұнда кроссвордты толтырып, суретті аяқтап, жаңа сөзбен танысады. Бір күні ол өзінің суретін, алғашқы шығарған өлеңін бөліседі, – деп сенімді тілші.

Гулайым Толебаева бірнеше жыл бойы зейнетте болса да, әрқашан өз тәжірибесімен бөлісуге дайын. Ал бүгінгі таңда тілдерді дамыту басқармасын Амангельды Конакбаев басқарады. Журналдың мерейтойлық нөмірінде ол зерттеу нәтижелері бойынша облыста мемлекеттік тілді меңгерген ересектердің үлесі 86% құрайтынын айтты. Және бұл маңызды көрсеткішті жүзге жеткізетін ұрпақ өсіп келеді.