Қазақстандағы бір этникалық топтың қазақ тілін меңгеруі – нағыз таңғажайып! Олардың 100%-ы мемлекеттік тілде сөйлейді! Бұл не үшін маңызды? Болашақта қазақ тілін үйрену – табыстың кілті! ...

Қазақстанның курд қауымы, өзбек, ұйғыр және түрік диаспораларымен қатар, қазақ тілінде сөйлейтіндердің бірі болып табылады. Есімде, 2014 жылы Наурыз мерекесін атап өткенде, Қаскелеңде «Барбанг» республикалық курд ассоциациясының өкілдері 75% қандастарының қазақ тілінде еркін сөйлейтінін мақтанышпен айтты. Сол кезде курд этнокультуралық орталықтарында мемлекеттік тілді үйрету курстары жұмыс істеп, Қазақстанның тарихы мен мәдениетіне арналған кітаптар шығарылды.

Бұл бағыттағы жұмыстар әлі күнге дейін жалғасуда. «Барбанг» ассоциациясының төрағасының орынбасары Ағали Ибрагимов атап өткендей, курд жастары арасында қазақ тілінің қолдану аясын кеңейту, дәстүрлерді, әдет-ғұрыптарды, қазақ халқының ұлттық батырларын насихаттау мақсатында тұрақты түрде шаралар өткізіліп тұрады.

– Бүгінгі таңда, қандай да бір салада жетістікке жету үшін, әрбір азаматқа, оның ұлттық тегіне қарамастан, қазақ тілін білу қажет, әрі тек ауызекі емес, әдеби тілде де, – деп сенімді түрде айтты Ағали Ниязович. – Тіл меңгеру ең оңай балалар кезінде болады, сондықтан біздің диаспораның өкілдері балаларын қазақ балабақшалары мен мектептеріне орналастыруға тырысады. Ересектер репетиторларды жалдайды, достық үйлерінде тегін тіл курстары ашылған.

Қоғам қайраткерінің мәліметтеріне сәйкес, мемлекет тілін оңтүстік облыстарда тұратын курдтардың 100%-ы меңгерген. «Барбанг» ассоциациясының төрағасының орынбасарының пікірінше, келесі бес жылда тек курдтар ғана емес, елімізде тұратын басқа халықтардың өкілдері де қазақша сөйлей бастайды: қоғамда қазақ тілінің күнделікті өмірде қолданылуына сұраныс пен қажеттілік күрт өсті.

Менің екінші әңгімелесушім – Талғар ауданының курд этнокультуралық орталығының төрағасы Хасан Узуналиевтің аталары 1944 жылы Грузиядан Қазақстанға күштеп депортацияланған. Репрессияға ұшыраған курдтардың көпшілігі ауылдық жерлерге орналасты, Хасанның прабабасы мен прадедесін әйгілі ақын Жамбыл Жабаевтың отбасы қабылдады.

– Менің атам Османның айтуынша, оларды Жамбыл-ата мен оның туыстары жылы қарсы алып, қамқорлық көрсетті, – дейді Хасан Сулейманович. – Қоныс аударушылар ақынның Алматы облысындағы Жамбыл ауданындағы резиденциясында өмір сүрді, қазір онда Жамбыл Жабаевтың әдеби-мемориалдық мұражайы орналасқан. Оларға ақынмен бір дастархан басында шай ішу, оның әндері мен өлеңдерін тыңдау бақыты бұйырды. Әңгімелесу барысында қазақша сөйлесуді үйреніп, өз білімдерін бізге, ұрпақтарға жеткізді.

Хасалардың ата-бабалары жергілікті колхозда жұмыс істеді. 1956 жылы олар реабилитацияланып, туған жерлеріне оралу мүмкіндігі пайда болғанда, олар Қазақстанның қонақжай жерінде қалуды шешті, бұл уақытқа дейін курдтар, шешендер, ингуштар, корейлер, немістер және басқа да репрессияға ұшыраған халықтар үшін туған үйге айналды.

– Біз репрессиялардан өткен қазақтарға ризамыз, олар соңғысын да біздермен бөлісті, – дейді курд қауымының өкілі. – Өткеннің трагедиялық беттерін ұмытпауымыз қажет, тарихи жадымызды келесі ұрпақтарға жеткізуіміз керек. Біздің міндетіміз – қазақ халқының тілі мен мәдениетіне құрмет көрсету. Бұл патриотизм мен азаматтықтың, туған жерге деген сүйіспеншіліктің, оны құрметтеудің көрінісі.

Талғар ауданы Бесагаш ауылының тұрғыны Али Токоглының айтуынша, өз ана тілдерінен басқа түрік және әзербайжан тілдерін білетін көптеген курдтар үшін қазақ тілін үйрену қиындық тудырмайды, өйткені бұл тілдер бір тюрк тілдер тобына жатады. Сөздер, грамматика, айтылу ережелері мен сөйлем құрылымы ұқсас.

Балалық шақта Али Мамедович орыс мектебінде оқыды. 1972 жылдан 1996 жылға дейін мал шаруашылығы саласында жұмыс істеп, шалғай жайылымдарға ауыз су, жем-шөп және азық-түлік жеткізумен айналысты.

– Күн сайын қойшылармен сөйлесетінмін, – деп еске алады зейнеткер. – Міне, мен қазақ тілін осылай меңгердім. Менің ойымша, тілдік ортаға ену – кез келген тілді үйренудің ең жақсы және оңай тәсілі. Қазір внуктарымның қазақ тілі бойынша үй тапсырмаларын орындауға көмектесіп, оларға болашақта білім алу, мансап құру үшін мемлекеттік тілді білу қажеттігін айтамын. Біз мұнда туылып, өстік, балаларымызды өсірдік, немерелерімізге қарап отырмыз. Бізде басқа Отан жоқ, және біздің ұрпақтарымыздың болашағы Қазақстанмен байланысты.

Өзі Али Мамедович, өз ана тілінен басқа, қазақ, орыс, түрік және ұйғыр тілдерін де біледі. Арнайы оқу курстарын аяқтамаған, тілдік дағдыларын көршілерімен, достарымен, жұмысындағы әріптестерімен тұрақты қарым-қатынас барысында меңгерген.