Ауыл шаруашылығы кешені экономикалық өсуінің негізгі қозғаушы күшіне айналуы тиіс.
– Соңғы жылдары менің халықаралық келіссөздерімнің күн тәртібіндегі негізгі мәселелердің бірі – Қазақстанның толыққанды транспорттық-логистикалық орталық ретінде қалыптасу мәселесін стратегиялық тұрғыдан шешу. Бұл мәселеде аталған коридорларға ыңғайлы шығу және ішкі логистиканы жақсарту маңызды рөл атқарады. Сондықтан біз алдағы алты жыл ішінде, 2030 жылға дейін, теміржол желісін ауқымды жаңғыртуды жоспарлап отырмыз. 11 мың шақырымды жөндеуден өткізіп, бес мың шақырымнан астам теміржол салу жоспарлануда. Автомобиль жолдарының желісін дамыту бойынша ауқымды жұмыстар жалғасуда, – деп хабарлады Мемлекет басшысы.
Касым-Жомарт Тоқаевтың айтуынша, ағымдағы жылы Қазақстанның астық экспорттық әлеуеті 12 миллион тоннаны құрайды, және Үкіметтің басты міндеті – фермерлерге өнімдерін шетелдік нарықтарда өткізу бойынша жан-жақты қолдау көрсету.
Сондай-ақ, ол Қазақстанның экспорттық әлеуетін арттыру үшін әлемдік нарықта сұранысқа ие жоғары рентабельді дақылдарды өсіру қажеттілігін атап өтті.
Президент аграрийлерді ішкі нарықтың мүмкіндіктерін толыққанды пайдалануға шақырды. Қазақстанда, оның айтуынша, азық-түлік өнімдерінің үлкен көлемі өндіріледі, және отандық тауарларды кеңінен насихаттау қажет.
Күшті өңірлер – күшті мемлекет
Мемлекет басшысы форумда сөйлеген сөзінде, Қазақстандықтардың 40%-ы ауылдық жерлерде тұратынын және агроөнеркәсіптік кешеннің жағдайы олардың өмір сүру сапасына бірінші кезекте әсер ететінін айтты.
– Мен өзімнің сайлауалды бағдарламамда ауылды дамытудың маңыздылығын атап өттім. Президенттік сайлаудан кейін менің алғашқы Жарлығым ауылдық аумақтарды дамытуға арналды. Менің тапсырмам бойынша Үкімет бес жылға арналған тиісті Концепцияны қабылдады. «Ауыл – ел бесігі» бағдарламасы әзірленді және жүзеге асырылуда, – деп еске салды Касым-Жомарт Тоқаев.
Нәтижелер бар. Жылдың соңына дейін 95%-дан астам ауыл тұрғындары таза сумен қамтамасыз етіледі. Ауылдық денсаулық сақтау жүйесін жаңғырту жобасы іске қосылды – 140-тан астам нысан салынды. «Комфортты мектеп» ұлттық жобасы аясында биыл 13 ауыл мектебі пайдалануға берілді. Соңғы бес жылда жергілікті маңызы бар 38 мың шақырым жол жөнделді.
Ауыл тұрғындарының табысын арттыру «Ауыл аманаты» бағдарламасымен қамтамасыз етілуде, оның аясында 2,5% жылдық сыйақы мөлшерлемесімен микрокредиттер беріледі. Нәтижесінде ауылдық жерлерде 16 мыңнан астам жаңа жұмыс орны құрылды. Жұмыс жалғасады.
– Біз «күшті өңірлер – күшті мемлекет» қағидаты бойынша жұмыс істеуіміз керек. Ауылдың дамуы мемлекетті нығайту үшін өте маңызды. Осы орайда, ауыл – бұл біздің алтын бесігіміз екенін тағы да атап өткім келеді. Қалалық жерде туылып, өмір сүрген қазақтардың да ауылдан шыққан тамыры бар. Ауылдарда біздің халықтың дәстүрлері, тілі мен менталитеті сақталып, қорғалады. Халқымыз жаһандану дәуірінде жоғалып кетпеуі үшін, алдымен ауылды сақтауымыз керек, – деді Мемлекет басшысы.
Ол тағы да әрбір табысты азамат өз туған өлкесіне қамқорлық жасауы тиіс екенін атап өтті. Мысал ретінде Ақмола облысындағы «Родина» агрофирмасын және оның басшысы Иван Саурды келтірді. Сондай-ақ, Қызылорда облысындағы Наги Ильясов атындағы және Тан ауылдарын, Қарағанды облысындағы Шахтерское ауылын, Солтүстік Қазақстандағы Новоникольское ауылын атады.
– Әр өңірде осындай гүлденген елді мекендер бар. Ауылдан шыққан көптеген табысты кәсіпкерлер бар. Мен кәсіпкерлерді өз туған жерлерін дамытуға шақырамын. Мен сенімдімін: адал еңбегімен үлкен жетістіктерге жеткен әр адам ауылдың гүлденуіне жеке үлес қосуы керек. Бұл шынайы патриотизмнің, Отанға деген қамқорлықтың көрінісі болады, – деп сенімді түрде мәлімдеді Мемлекет басшысы.
Ол сондай-ақ «Таза Қазақстан» жалпыұлттық акциясын жалғастырудың маңыздылығын атап өтті және оның тапсырмасы бойынша Үкімет халықтың экологиялық мәдениетін арттыруға бағытталған концепцияны қабылдағанын жеткізді.
Еңбекқорлық
және жауапкершілік
Касым-Жомарт Тоқаев еңбекқорлық пен жауапкершілік сияқты құндылықтарға тоқталып, олар біздің ұлттың ажырамас қасиеттеріне айналуы тиіс екенін атап өтті.
– Бүгінде әлеуметтік желілердегі әдемі өмір мен «сәтті жетістік» деген агрессивті жарнама адамдарда бәріне оңай және тез қол жеткізу иллюзиясын туғызады. Жастардың бір бөлігі бұған сенеді және өздерінің қымбат уақытын босқа өткізеді. Шындық – кез келген жетістік үшін қажырлы еңбек қажет. Бұрыннан айтылғандай: «Сабыр мен еңбек бәрін жеңеді». Мен еліміздің әрбір азаматының өмірінде мақсат болуы керек деп тілеймін: адал және жауапты еңбекпен жетістікке жету. Бұл «Жауапты азамат – Адал еңбек – Құнды жетістік» қағидатының нағыз мәні. Мен әрқашан жастарға сенемін. Ауыл шаруашылығы саласы жастардың өзін-өзі жүзеге асыруы үшін кең мүмкіндіктер аша алады. Ауылдарда кадрларды тарту қаншалықты қиын екенін жақсы білетін шаруашылық жетекшілері осыған ерекше қызығушылық танытады, – деді Мемлекет басшысы.
Касым-Жомарт Тоқаев ауылдық жерлерде ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірумен айналысатын жастар кәсіпкерлерін жоғары бағалайтынын атап өтті. Мемлекет те өз тарапынан оларға көмектесетінін уәде етті.
Мемлекет басшысы Жолдауында Үкімет пен барлық мемлекеттік органдар отандық бизнес пен шетелдік инвесторларға жол ашуы керек екенін атап өтті. Ол: ауыл тұрғындарының тұрмысы мен әл-ауқатына нағыз көмек көрсететін кәсіпкерлер мен шаруашылық иелері қолдауға ие болатынын айтты. Сонымен қатар, Үкімет пен әкімдер ауылдағы әлеуметтік мәселелерді шешуге тиіс адамдарға көз жұмбауы керек.
– Жауапты кәсіпкерлер мен инвесторлар елдегі оң өзгерістердің нағыз көшбасшыларына айналуға қабілетті. Сіздер ауыл тұрғындарының жағдайын жақсартуды жалғастырасыздар деп шын жүректен үміттенемін, бұл бірлік пен белсенді патриотизмнің үлгісін көрсетеді. Мемлекет сіздерге барынша қолдау көрсетеді және еңбектеріңізді тиісті бағалайды. Мемлекет пен агробизнес арасындағы өнімді өзара әрекеттестікті арттыру және коммуникацияны жақсарту үшін мен бұл форумды жыл сайын өткізу ұсынысымды білдіремін, – деді Президент.
Мектеп тамағы, сыйлықтар, декларациялау...
Форумда сөйлеген Касым-Жомарт Тоқаев күн тәртібіндегі кейбір өзекті мәселелер бойынша да пікір білдірді.
Біріншіден, ол білім беру жүйесіне қатысты мәселелерді қозғады.
– Мен бұл салада маңызды емес тақырыптар жоқ деп есептеймін, – деді Президент. – Мысалы, мемлекет есебінен аз қамтылған отбасылардан шыққан балалар мен бастауыш сынып оқушыларына тегін ыстық тамақ беріледі. Алайда, мектеп асханасындағы тағамның сапасына үлкен көңіл бөлінуі қажет. Маңғыстау облысындағы балалардың улану жағдайы қоғамда әділ рез