Отандық бизнес ЕАЭО нарығында бәсекелестікке төтеп бере алмайды — депутат.

«Жыл сайын отандық кәсіпкерлер мен тауар өндірушілерді қолдауға бюджеттен үлкен қаржы жұмсалады. 2022 жылдан бастап 141,5 миллиард теңге субсидиялар мен кепілдіктер 627 жобаны қолдауға бағытталды. 2024 жылдың 9 айында 24,7 миллиард теңгеге 39 офтейк-келісімшарт жасалды. Яғни, отандық тауар өндірушінің, отыз жыл ішінде қалыптасқан, ішкі және сыртқы нарықтарда бәсекеге төтеп беруі үшін шаралар мен ресурстар жеткіліксіз. Біз нарықтың талаптарына сәйкес қаржылық және нормативтік қолдау шараларын уақытында қабылдамаймыз», — деді Руслан Берденов депутаттық сұрауында премьер-министрдің бірінші орынбасарына.

Бүгінгі күні, оның айтуынша, мемлекеттік сатып алулардағы отандық үлес бар болғаны 34,7% құрайды, ал қалған 65,3% шетелдік компанияларға тиесілі, отандық тауарларды қолдаудың нәтижесі төмен деңгейде қалып, Қазақстан нарығындағы импорт үлесінің 40 миллиардтан 60 миллиардқа дейін өсуіне себеп болды.

Депутаттың айтуынша, Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттер нарықтық бәсекелестікте өз өндірушілерінің үстемдігін арттыру үшін қосымша регламенттер мен фитосанитарлық нормаларды енгізуде.

Мысал ретінде, Қазақстанда Ресей Федерациясынан шыққан 23 670 заңды тұлға мен филиал тіркелгенін, олардың көпшілігі ресейлік өнімдерді қазақстандық ретінде сататынын атап өтті. Сонымен қатар, Ресей Қазақстанның ауыл шаруашылығы өнімдерінің транзитіне шектеулер енгізіп, фитосанитарлық қауіптің бар екенін алға тартуда.

«Беларусь темекі мен қант өнімдеріне лицензия алуды міндеттеді, сондай-ақ тауардың мақсатты тағайындалуын растайтын құжаттар енгізді. Экспорттаушыларға арзан кредит беруді және кедендік бажды төмендетуді жүзеге асырды. Қырғызстан арнайы баждарды енгізу арқылы тауарлардың санына шектеулер қоятын механизмдерді қолданады. Өзбекстанның жеңіл өнеркәсібі, Одаққа кірмейтін, текстиль нарығына демпингпен кіріп, нарықты басқа үшін тиімді емес етіп қойды, баждарды көтерді. Біз Одақ аясында отандық өнімді қорғауға бағытталған нақты жұмыстарды дереу ұйымдастыруымыз қажет», — деді Берденов.

Депутаттың пікірінше, импорттық өнімнің сапасын растайтын құжаттарға талаптарды күшейту қажет, өйткені қазақстандық тауар бірнеше мемлекеттік органдар тарапынан көп мәрте тексеруден өтсе, импорттық өнім бір рет қана тексеріледі. Сонымен қатар, ол транзиттік тауарлар мен шикізатқа тарифтерді көтеруді ұсынды, себебі арзан өнімдер мен шикізат Қазақстан үшін басқа мемлекеттерде бәсекелестік тудырады.

«Сауда желілерінің сөрелері отандық тауарларды қолдау мақсатында реттелуі тиіс. Себебі елде 80% сөрелерді еуропалық өндірушілер, 15% — корейлік, түрік, белорусьтік, ресейлік, қалған 5% — отандық тауарлар алып жатыр», — деп түйіндеді Respublica фракциясының мүшесі.